Zorg en zorgverzekering in Spanje

Al jaren is bekend dat de zorg in Spanje van hoge kwaliteit is. Wanneer gekeken wordt naar de wereldranglijst van 2019, staat Spanje op de tiende plaats, slechts een plek onder Nederland. Dit betekent dat je deze landen qua niveau goed met elkaar kunt vergelijken, en wie het Nederlandse zorgstelsel kent, weet dat de Spanjaarden zich allesbehalve zorgen hoeven te maken.

Zorgverzekering Spanjaarden

In Nederland wordt belasting betaald en wordt dankzij de zorgverzekeringswet automatisch een inkomensafhankelijke bijdrage betaald door de werkgever (6,95%) of uitkeringsinstantie (5,70%). Bovendien wordt gekozen voor een zorgverzekeringsmaatschappij waarvoor zelf betaald wordt. In Spanje is er het Instituto Nacional de la Seguridad Social (INSS), Seguridad Social genoemd; het Spaanse Nationale Instituut voor Sociale Zekerheid. Hieronder vallen sociale rechten als het pensioen, een werkloosheids- of ongeschiktheidsuitkering en openbare zorgverzekering. Anders dan in Nederland kiest de inwoner dus geen verzekeringsmaatschappij uit, maar wordt er alleen een inkomensafhankelijke premie aan de Spaanse staat betaald door de burger zelf.

Deze premie wordt afgedragen door een automatische inhouding op het salaris, het pensioen of de uitkering. Dit betekent dus dat werklozen en inwoners zonder pensioen of uitkering in Spanje geen recht hebben op publieke gezondheidszorg. Zij kunnen een particuliere zorgverzekering overwegen. Voor zelfstandige ondernemers is het uiteraard wel mogelijk om publieke zorg te ontvangen. Zij zijn zelf verantwoordelijk voor het betalen van de premie door zich te registreren bij de sociale zekerheidsinstantie.

Diensten die gedekt worden door het Seguridad Social zijn onder andere:

• Eerstelijns huisartsenzorg (direct contact)
• Tweedelijns ziekenhuiszorg (met doorverwijzing)
• Tandartszorg tot 18 jaar
• Fysiotherapie in publieke ziekenhuizen
• Gedeeltelijke vergoeding van medicatie

Als Nederlander in Spanje

Nederlanders die permanent in Spanje wonen, profiteren van dezelfde rechten en plichten als Spanjaarden. Als zij salaris of een Spaanse uitkering ontvangen wordt premie afgedragen aan het Seguridad Social. Echter, als men de uitkering of bijvoorbeeld pensioen vanuit Nederland ontvangt, wordt er al 5,70% ingehouden in verband met de Nederlandse zorgverzekeringswet.

Echter, de kosten van medische zorg verschillen per land, en omdat zorg in Spanje goedkoper is dan in Nederland, wordt dit verrekend zodat de bijdrage lager wordt. Dit wordt gedaan aan de hand van de woonlandfactor, die voor 2019 voor Spanje is vastgesteld op 0,4001. Het bedrag wat normaal ingehouden dient te worden, wordt vermenigvuldigd met de woonlandfactor. In het geval van Spanje betekent dit dat er bijna 60% minder ingehouden wordt door de Nederlandse overheid. Dit bedrag wordt uiteindelijk betaald aan Spanje, omdat zij zorg verlenen aan de in Spanje wonende Nederlandse pensioenontvanger.

Aan tijdelijke inwoners van Spanje wordt zorg verleend als zij in het bezit zijn van een Nederlandse zorgverzekering met de bijbehorende Europese Zorgverzekeringskaart (EHIC). Dit is altijd het geval bij spoedhulp. Bij planbare zorg zal vaak naar Nederland verwezen worden of naar Spaanse ziekenhuizen die een contract hebben met de desbetreffende zorgverzekeraar.

Particuliere en publieke zorg

Een concept wat in Nederland onbekend is, is het verschil tussen particuliere zorginstellingen en publieke zorginstellingen. Inwoners van Spanje hebben automatisch recht op publieke zorg en kunnen terecht bij publieke ziekenhuizen en huisartsenpraktijken. Echter, door bezuinigingen door de Spaanse overheid zijn de wachtrijen voor veel behandelingen erg toegenomen. Voor veel behandelingen en ingrepen staat een wachttijd van ten minste een jaar.

Vandaar dat de Spaanse privéklinieken erg populair zijn. Zonder wachtlijsten en met hooggekwalificeerde artsen staan deze instellingen hoog aangeschreven. Veel artsen hier spreken goed Engels en soms zelfs Nederlands, waardoor veel internationale Spanjaarden hier komen voor zorg. Van deze privéziekenhuizen en praktijken kan gebruik gemaakt worden met een aanvullende particuliere zorgverzekering.

Medicijngebruik

De zorg in Spanje is onophoudelijk verbonden met de knipperende groene kruizen aan de muren. Spanjaarden zijn fanatieke medicijngebruikers en apotheken zijn dan ook rijkelijk te vinden. Veel medicatie is verkrijgbaar zonder recept; denk vooral aan antibiotica en sterke ontstekingsremmers. Medicijnen zijn goedkoper in Spanje, want een groot gedeelte wordt betaald door de staat. Vanaf 65 jaar betalen Spanjaarden slechts 10% van het medicijn, onder de 65 jaar ligt dit tussen de 40% en 60%, afhankelijk van het inkomen.

Toekomst

De bezuinigingen op het Spaanse zorgsysteem resulteren niet alleen in de verhoogde populariteit van privéziekenhuizen. De wachtlijsten zorgen er ook voor dat veel patiënten onbehandeld blijven. Ouderen kunnen gerust langer dan een jaar op de wachtlijst staan en sterven in de periode dat ze wachten. Zo zijn er veel situaties waarin patiënten geen, of slechte zorg ontvangen.

Om dit soort gevallen te voorkomen, emigreren veel Nederlanders op latere leeftijd terug. Uit voorzorg wordt gekeken naar de toekomst en naar eventuele ziektebeelden. Zodra zij terug verhuizen en weer aangesloten zijn bij een verzekeringsmaatschappij, hebben ze weer recht op zorg.